در سری مقاله‌های تنظیم و آهنگسازی می‌خواهیم یک به یک مراحل ساخت یک آهنگ را بررسی کنیم. مطالب این سری مقاله به شرح زیر است که می‌توانید از ابتدا مطالعه کنید.
- چگونه آهنگ بسازیم؟
- چگونه ریتم بسازیم؟
- چگونه ملودی بسازیم؟
- ساختار موسیقی: آشنایی با ورس، کورس و …
در این مقاله قصد داریم به یکی از مراحل مهم ساخت موسیقی، یعنی ساختن ریتم موسیقی بپردازیم. ساختن ریتم مثل ساختن پایه‌های ساختمان موسیقی است. ریتم در کنار هارمونی و ملودی از المانهای اصلی برای ساخت یک موسیقی به حساب می‌آید. در این مقاله همراه ما باشید تا مرحله‌ی ریتم سازی را همراه با مثال یاد بگیریم و با هم یک ریتم ساده بسازیم.
پیش نیازهای این مبحث:
“ریتم و ضرب در تئوری موسیقی“
“آشنایی کامل با ساز درامز“
مفهوم ریتم در تنظیم و آهنگسازی
ریتم مانند ضربان قلب آهنگ است. ریتم آهنگ حس و حال موسیقی را کاملا عوض می‌کند و امروزه اهمیت آن در موسیقی بیشتر و بیشتر شده‌است. ریتم یک الگویی از صداهاست که در زمان مشخصی شنیده می‌شوند و باعث یکپارچگی تمام صداهای موجود در یک آهنگ می‌شود. همانطور که قبلا گفتیم، موسیقی ترکیبی از صدا و سکوت است و ریتم آهنگ کاملا این موضوع را نمایان می‌کند.
برای آشنایی بیشتر با ریتم بهتر است چند اصطلاح و المان را بشناسیم تا به راحتی خودمان بتوانیم یک الگویی ریتمیک برای آهنگمان بسازیم.
بیت یا ضربان موسیقی (Beat)
مانند تیک تیک‌های عقربه‌ی ساعت که در هر ثانیه شنیده می‌شود، بیت هم در موسیقی در یک زمان مشخص پخش می‌شود. حال این بیت‌‌ها در دسته‌هایی به نام میزان یا بار تقسیم می‌شوند. چگونه؟ همراه با من بخونین: یک دو سه چهار، دو دو سه چهار، سه دو سه چهار، چهار دو سه چهار. این میزان 4/4 است که معمول‌‌ترین میزان در موسیقی‌ست. درباره نت کامل (Whole Note)، نت نیمه (Half Note) و … در مقاله “ریتم و ضرب در تئوری موسیقی” توضیح دادیم؛ بنابراین در اینجا خیلی وارد تعریف این واژه‌ها نمی‌شویم.
در مثال بالا که میزان ما 4/4 بود، عدد 4 بالا به ما می‌گوید که در هر میزان 4 ضربان وجود دارد. عدد 4 پایین هم به ما می‌گوید که این ضربان‌ها نت‌های 1/4 (Quarter Note) هستند. با توجه به این مثال برای میزان‌های 6/8 هم می‌توانیم بگوییم هر میزان شامل 6 ضربان یا بیت است و از نت‌های 1/8 ساخته می‌شود و همینطور میزان‌های دیگر…
هر بیت کوارتر نت (Quarter Note) نت 1/4 نام دارد. اگر یک نت روی 2 بیت بنشیند، نت نیمه (Half Note) نامیده می‌شود و اگر روی هر 4 بیت یا به عبارتی روی یک میزان کامل بنشیند، نت کامل می‌شود (Whole Note). به این ترتیب الان می‌دانیم برای ساختن ریتم باید صداها و نت‌ها را روی ضربان‌ها (بیت) و با توجه به میزان آهنگ درنظر بگیریم.
به ریتم ساده‌ی زیر که از 4 بیت کوارتر نتِ کیک ساخته شده، گوش کنید.
بیت قوی و بیت ضعیف
بعد از آشنایی با میزان‌ها برای این که به ریتم آهنگمان جذابیت بیشتری بدهیم تا تاثیرگذاری بیشتری داشته باشد، می‌توانیم صدای یک یا دو بیت را بلندتر یا درواقع قوی‌تر تنظیم کنیم. یعنی بر روی یک یا دو بیت تاکید بیشتری میکنیم. اگر دوباره به مثال میزان 4/4 برگردیم، می‌توانیم با تاکید بر بیت اول در هر میزان و قوی‌تر کردن آن، ریتم جذاب‌تری داشته باشیم. به ریتم زیر دقت کنید.
معمولا بیت اول ریتم در هر میزان موسیقی را با بیت قویِ کیک می‌سازیم و بیت سوم در هر میزان معمولا با اسنیر. های هت‌ها هم معمولا در هر بیت ظاهر می‌شوند. باز هم می‌توانیم ادامه دهیم. در ریتم زیر که از ترکیب صداهای های هت، کیک و اسنیر تشکلیل شده دقت کنید. کیک در بیت اول و اسنیر در بیت سوم بیت قوی هستند.
اما اگر این الگو را برای کل زمان آهنگمان حفظ کنیم، تکراری و کسل‌کننده خواهد بود. حال چه کاری انجام دهیم؟
سینکوپِیشن برای جذابیت بیشتر ریتم
سینکوپیشن (Syncopation) مفهومی در ریتم‌سازی‌ست که به کمک آن باز هم می‌توانیم ریتممان را جذاب‌تر کنیم. سینکوپیشن هیجان بیشتری به ریتم ما اضافه می‌کند و شنونده را تا انتهای موسیقی جذب خود نگه می‌دارد. چگونه؟ برای اینکه ریتم آهنگ از حالت یکنواختی خارج شود و برای شنونده قابل پیش‌بینی و کسل‌کننده نباشد، جاهای بیت‌های قوی و ضعیف را در میزان‌ها جابه‌جا میکنیم. به چه شکل؟ این بار بر روی بیت‌هایی که تاکید نداشتیم (بیت‌های ضعیف) تاکید میکنیم. در مثال میزان 4/4 که تاکید ما روی بیت‌های اول و سوم بود، ساده‌ترین حالت سینکوپیشن تاکید بر بیت‌های دوم و چهارم است.
Syncopation خود چند حالت متفاوت دارد. سوسپِنشِن (Suspension)، ایوِن نت (Even-Note)، آف بیت (Offbeat) و میسد بیت (Missed Beat)؛ که در آینده آن‌ها را بررسی خواهیم کرد.
چگونه یک ریتم ساده بسازیم؟
با دانستن مفاهیم بالا درباره‌ی ریتم، ساختن آن بسیار ساده خواهد بود. به‌خصوص در نرم افزارهای آهنگسازی که با تقسیم میزان‌ها کار ما را راحتتر می‌کند. در ویدیوی زیر نحوه‌ی ساخت ریتم در نرم افزار ایبلتون لایو را مشاهده کنید تا به‌صورت عملی ساخت یک ریتم ساده را تجربه کنید.
در دوره‌های آموزشی آهنگسازی آرتیست شو خیلی مفصل به مباحث ریتم سازی، ملودی سازی، استفاده از سازها و در کل ساخت یک پروژه‌ی صفر تا صد پرداختیم. درواقع با مشاهده این دوره فقط نیاز به تمرین دارید تا خودتان بتوانید یک آهنگ کامل بسازید. برای احترام به تصمیم شما درباره‌ی دوره، 2 قسمت اول را به‌صورت رایگان قرار دادیم. روی لینک زیر کلیک کنید تا قسمت‌های رایگان را دانلود کنید.
دوره جامع آهنگسازی و تنظیم
همانطور که دیدین ساختن ریتم بسیار جذابه و حس و حال خیلی خوبی داره. از این که در این مقاله هم همراه بودین ازتون تشکر میکنم. منتظر مقاله‌های جذاب آهنگسازیمون باشین
سادگی ریتم و اینکه پیچیده نباشه خیلی کمک میکنه تا گوش مخاطب آهنگ رو بهتر درک کنه،مثل هانس زیمر که میگفت سادگی در موسیقی خیلی مهمه و به همین خاطر میشه همه آهنگ های من رو ریتم های اصلیش رو فقط با یک دست روی پیانو نواخت،درکنار سادگی وقتی یه جنس صدای مخصوص اون ریتم انتخاب کنیم که انگار اصلا اون ریتم رو با این ساز فقط میشه زد و شناخت میشه یه اثر هنری خفن درست کرد
هر کدوم از عوامل تاثیر گذاره اما پیچیدگی و متوع بودن ریتم به نظر من عامل مهم تریه
جواب شخصیم به این سوال، جنس صداها است، مثال ساده ش هم اینه که وقتی توی یه موزیک از جنس صداهای پانچ استفاده شده باشه انرژی موزیک معمولا بیشتر روی مخاطب اثر میذاره.
توی دنیای امروز به نظرم طراحی و جنس صدای درامز و نوع چینش اونها مهم‌ترین بخش ساخت یه ریتم جذابه.
اینکه صداهایی که استفاده میکنیم تا چه حد باهم مچ باشن و در کنار هم خوب صدا بدن و اینکه با چه خلاقیتی اون‌هارو کنار هم قرار بدیم و چه صدایی ازشون بسازیم 🤛🏻🤜🏻
به‌نظر من تنوع تو ریتم حالا چه ریتم مختلف چه یه نوع خیلی تاثیر داره
مثلا من که نوازنده گیتارم برای اجرای یه اهنگ بی کلام یا با کلام که به صورت ۴/۴ هست از چند نوع ریتم ۴/۴جای یدونه استفاده میکنم که شنوده رو خسته نکنه و تاثیر خیلی زیادی داره
در این روش کسر میزان(میزان نما)ثابته
جنس صدام یکیه سیمای گیتاره فقط ولی نحوه اجرای ریتماهای ۴/۴ عوض میشه که همشون تو قالب ۴/۴ هستن
واقعا از آرتیست شو و تیم حرفه ایتون ممنونم.منو میخ کوب کردید پای همه ی مقاله هاتون🤘🏼
در جواب این سوال هم یه چیز کلی میگم که مهم ترین چیز ی‌که ریتم رو خفن میکنن همه ی این موارد هست.یه آهنگ ساز اگر بخواد حرفه ای باشه باید به همه ی این المان هایی که گفتید اینقد تسلط داشته باشه که بتونه با ترکیب این دانش ها یه ریتم جذاب بسازه.بسته به سبک موزیک ریتم هارو تغییر بده و تنوع ایجاد کنه یا شایدم نیاز باشه همه چیز رو ساده جلو ببره و فقط با تغییر ریتم های هت اوج جذابیت رو ایجاد کنه.
پس هیچ المانی مهم تر از قبلی یا بعدی نیست و همشون برای یه آهنگساز حرفه ای لازمه🙏🏽
صدا هایی که استفاده میکنیم متنوع باشه و سعی کنیم درام لاینمون را فضا بیشتری بهش بدیم، و اینکه از صدا های خش دار که گوش را آزار بده استفاده نکنیم.
به‌نظرم خیلی سخته که عامل اصلی مهیج کردن ریتم در آهنگسازی رو پیدا کنیم. ولی قطعا انتخاب ضرب‌ها و صداهایی که تو طراحی صدا می‌سازیم خیلی مهمه. همچنین ترکیب سازها برای ساخت ریتم، خلاقیت رو تو آهنگسازی خیلی زیاد میکنه. حتی می‌تونم بگم که میکس و مسترینگ هم میتونه تو هیجان ریتم اثر زیادی داشته باشه، برای پانچی کردن میکس و انرژی دادن بهش
سلام وممنونم از زحماتی ک میکشید، به نظر من
بستگی ب جنس صدا و اون سازیه ک تو اون لحظه از بیت قرار داده شده و ب گوش شنونده میرسه داره، اخه اگه توجه کنید خیلی از اهنگهایی ک الان معروف هستن یه ریتم خیلی ساده دارن ولی اون ساز یا همون صدایی ک تنظیم شده،شنونده داره تو موزیک میشنوه به دلش نشسته و داره باهاش حال میکنه.به عنوان مثال اهنگ we will rock you - queen خیلی ریتم ساده ای داره ولی من خودم بشخصه از شنیدنش سیر نشدم چون توی این ریتم ساده المانهای زیبایی به کار رفته
بازم تشکر میکنم چون واقعا به این ویدئو نیاز داشتم🙏🙏😍
به نظرم به المان های زیادی بستگی داره گاهی وقتا یه میکس خیلی خوب باعث میشه یه ریتم ساده خیلی به گوش بشینه یا مثلا استفاده از پاساژهای متنوع در جاهای درستش میتونه ریتم رو جذاب کنه
هر کدوم از سه عامل در حد خودشون روی گوشنواز بودن یک آهنگ تاثیر میذارن، اما به نظرم وقتی یه نفر یه آهنگی رو پلی میکنه، اولین چیزی که اونو با آهنگ هم فاز میکنه کسر میزان هست، فرض کنید آهنگی رو بشنوید که صداها تمیز نیستن و حتی ساز بندی مناسب و قابل توجهی نداره، اما اگه ریتم اون آهنگ 7/8 باشه (کسر میزانی که کمتر به گوش خورده)، قطعا شما رو مجاب میکنه تا حداقل چند دقیقه بهش گوش بدید
خیلی بستگی به سلیقه هر فرد داره.
ولی به نظر من موثر ترین اِلِمان میتونه انتخاب درست صدا ها باشه و یا میکس اونها با یک هدف مشخص(در مرحله میکس به چه صدایی میخوایم برسیم)...
و خب در مرحله دوم هم صداهای جزئی میتونه باشه که فضای مارو خالی نذارن و باهم یک صدای پُر رو درست کنن...
گاهی حتی ممکنه خیلی چیز هارو شنونده متوجهشون نشه داخل موزیک...ولی با حذف همون چیز ها تازه بفهمیم که چقدر نقش مهمی داشتن در فضامون.