انتقال علم، تجربه و مهارت، همواره از عوامل پیشرفت بشر بوده و هست. در عصر امروز تکامل موسیقی، مدیون انتقال سینه به سینه‌ی دانش تئوری و اجرایی از بزرگان و اجداد ماست. اینجاست که اهمیت تعلیم و جایگاه بزرگ مدرس و مربی معلوم می‌شود. همانطور که افلاطون می‌گفت: دانشی که همراه با اجبار کسب شود در ذهن نمی‌ماند. پس مربی‌گری هم چالش‌های خاص خود را دارد و باید پایبند به اصول مهمی باشد تا یادگیری را برای هنرجو شیرین‌تر کند.
در ادامه مصاحبه‌‌ی اختصاصی آرتیست شو با خانم غزاله رضاخواه را مطالعه خواهید کرد. این مصاحبه حول محور مربی‌گری موسیقی و در درجه‌ی بالاتر، پداگوژی می‌گردد. پس با ما همراه باشید …
با عرض سلام و وقت بخیر خدمت شما خانم غزاله رضاخواه گرامی، لطفا خودتون رو معرفی کنید. گزیده‌ای از آثار و فعالیت‌هاتون رو برامون شرح بدین.
عرض ادب و احترام، خیلی خوش حالم که در خدمتتون هستم. من از هنرستان موسیقی اصفهان رشته نوازندگی ایرانی (سنتور) فارغ التحصیل شدم و در حال حاضر دانشجوی رشته‌ی نوازندگی کلاسیک (ساز فلوت) هستم و سال پیش کورس پداگوژی‌ام رو در دانشگاه زوریخ سوئیس به اتمام رسوندم. قبل از کووید سرپرست و آهنگساز ارکستر اولدوز بودم و در حال حاضر در تلاش هستم که کتاب (ترس از صحنه ، عشق به اجرا) رو که قسمتی از اون در سایت ایران موزیکولوژی منتشر شده به چاپ برسونم.
رشته‌ی پداگوژی شاید برای برخی از دوستان مبهم باشد، رشته‌ی خودتون رو چطور معرفی می‌کنید؟
پداگوژی در یک جمله‌ی ساده رشته‌ایه که شما رو از حرفه‌ای که دارید و تخصص شما هست تبدیل به یک معلم میکنه. هیچ فرقی نمی‌کنه که رشته‌ی شما چی باشه. کسی که تصمیم می‌گیره پداگوگ بشه و رشته‌ی پداگوژی بخونه در اصل یاد می‌گیره که چطور مهارت و علمی که داره رو بتونه درس بده و چطور به معنای واقعی کلمه (معلم) باشه. بنابراین یک پداگوگ برای مثال در رشته‌ی نوازندگی یک پله مهارت بیشتری نسبت به یک نوازنده پیدا میکنه چون باید علاوه‌بر تخصصی که داره و تلاشی که برای نوازندگی خودش میکنه، تمامی اون مراحل رو پله به پله آموزش بده. بنابراین شما در رشته‌ی پداگوژی (چگونه درس دادن و چگونه تبدیل به یک معلم شدن) رو یاد می‌گیرید.
چه نکاتی یک پداگوک رو از مدرس تمایز می‌دهد؟
از نظر من یک مدرس کسی‌ست که شخص خودش فقط کلاس ساز رفته و حتی تحصیلات آکادمیک موسیقی نداره و الان به سبب اینکه مدت زیادی در قالب آموزشگاه کلاس رفته و به یک حدی از مهارت در سازش رسیده به خودش اجازه‌ی درس دادن میده که ما درحال حاضر شاهد روند افرازیشی چنین معلمانی هستیم، معلمان غیر متخصص. (نکته‌ای که خیلی مهمه اینه که یک پداگوگ حتما باید خوب ساز بزنه اما الزاما هرکس خوب ساز میزنه پداگوگ نیست). یکی از مواردی که یک پداگوگ رو از مدرس جدا میکنه همین هست. کسی که پداگوگ هست علاوه بر نوازندگی، علم موسیقی رو میدونه، فیزیولوژی موسیقی خونده، راجع به طرز صحبت کردن و تعلیم دادن خونده، بنابراین خیلی بیشتر از نت از موسیقی میدونه، در صورتی که یک مدرس تنها در یک بعد نوازندگی (اون هم تا حدودی) میتونه به شما کمک کنه.
برای اینکه یک هنرجو بتونه مدرس یا پداگوک مناسب برای خودش انتخاب کنه، باید به چه نکاتی توجه داشته باشه؟
سوال خیلی خوبیه. در مرحله‌ی اول شما به عنوان یک هنرجو باید هدفتون رو از کلاس موسیقی تعیین کنید. آیا صرفا جهت سرگرمی تصمیم دارید کلاس برید و یا تصمیم دارید این مسیر رو به عنوان رشته‌ی تخصصی‌تون انتخاب کنید؟!
یک معلم موسیقی خوب، حتما باید تحصیلات موسیقی داشته باشه، به این معنی که در محیط آکادمیک موسیقی درس خونده باشه و موسیقی تخصص اون باشه. یک معلم موسیقی باید بتونه الهام بخش هنرجوی خودش باشه طوری که هنرجو، معلمش رو الگوی خودش قرار بده. به‌علاوه شما می‌تونید حتی از اطرافیانتون پرس و جو کنید، سرکلاس معلم‌های مختلف برید و در نهایت بهترین پداگوک رو برای خودتون طبق هدفی که از کلاس دارید انتخاب کنید.
آیا این رشته در ایران هم تدریس می‌شود و علاقه‌مندان می‌تونن در دانشگاه‌های داخلی تحصیل کنن؟
متاسفانه تا چند سال پیش این رشته در ایران نبود، اما به تازگی دانشگاه سمنان رشته‌ی پداگوژی موسیقی رو اضافه کرده.
از آنجایی که شما نوازندگی و آهنگسازی ارکستر هم می‌کنید، تا چه حد تحصیلات تکمیلی به شما در این مسیر کمک کرده‌است؟
همونطور که اشاره کردم، تحصیلات موسیقی به شما کمک میکنه از علم موسیقی و چیزی فراتر از نت آگاه بشید؛ زمانی که شما تصمیم می‌گیرید هنرستان موسیقی برید و بعد از اون دانشگاه موسیقی، در اونجا درس‌هایی میخونید که بعدا می‌تونید با استفاده از اون‌ها دست به آهنگسازی بزنید. زمانی که در دانشگاه، سازشناسی میخونید، می‌تونید در سازبندی ارکستر بهترین انتخاب رو داشته باشید، زمانی که هارمونی میخونید، می‌تونید از هارمونی کمک بگیرید. برای اینکه قطعه‌ی باکیفیت‌تری بنویسید، زمانی که سلفژ کار کردید، می‌تونید فالشی‌ها و ناکوکی‌ها رو بهتر تشخیص بدید، بنابراین تمام دروس علم موسیقی مکمل هم هستند که همه‌ی اون‌ها تنها درقالب محیط دانشگاهی عرضه می‌شه. من شخصا با استفاده از این دروس تونستم در زمینه آهنگسازی ایرانی هم فعالیت کنم.
در بین هنرمندان و دوستانتون لطفا دو نفر رو بهمون معرفی کنین که سعی کردن در راستای هنر تفاوتی ایجاد کنن و از مسیر تکراری و متلاطم دورتر باشن که ما بتونیم از تجربه و دانششون استفاده کنیم و به سهم خودمون ازشون تشکر کنیم و با مخاطبامون آشناشون کنیم.
اساتید زیادی هستند که واقعا همه‌ی ما می‌تونیم از دانش اون‌ها استفاده کنیم و بسیار هم به روند پیشرفت موسیقی کمک‌کردند، من تصمیم دارم در این برنامه شخصا از دو استادی که الهام‌بخش من بودند، استاد پوریا رمضانیان و استاد آرمان نوروزی عزیز بابت تمام زحماتی که در این زمینه کشیدند تشکر کنم.
درود و وقت بخیر
شادکام و سلامت باشید
استدعا دارم زین پس در کنار مطالب مفیدتان، آهنگ ها یا آلبوم های به اصطلاح کلاسیک هر ژانر را نیز قرار دهید و یا معرفی کنید، چرا که یکی از اصول مهم و موثر، گوش دادن به موسیقی های مختلف برای ایده گرفتن است.
ممنون از شما🌹🌹
سلام خانم رضا خواه
انشاالله که همیشه موفق باشید
توضیحات تون مثل همیشه عالی بود 👏🏻❤️