فرض کنید قرار است به یک سفر دور و دراز بروید. آنجا را نمی‌شناسید و احتمال اینکه در آن شهر یا کشور، گاهی وقت‌ها گم شوید، زیاد است؛ اما اگر در این سفر، یک راهنما در کنارتان باشد چطور؟ کارتان خیلی راحت‌تر می‌شود و می‌توانید آزادانه در آنجا بگردید و این عالی است.
آنالایزرها برای میکس و مسترینگ، دقیقا مثل همان راهنما برای سفر هستند. این ابزارها به بهبود وضعیت Mixing و Mastering ما کمک شایانی می‌کنند؛ مخصوصا زمانی که هدفون یا مانیتورینگ مناسب برای کارمان نداریم و دوست داریم که میکس نسبتا تمیز و خوبی را داشته باشیم.
امروز در آرتیست شو قرار است در مورد آنالایزرها (Analyzer) صحبت کنیم و بگوییم که چگونه این ابزارها می‌توانند به عصای دست‌مان تبدیل شوند و کار ما را آسان‌تر کنند. همراه ما باشید تا در مورد موارد زیر به گپ و گفت بپردازیم:
آنالایزر چیست؟
همان‌طور که در ابتدا هم گفتیم، آنالایزر یک راهنما برای ماست. اگر بخواهیم کمی دقیق‌تر بگوییم، آنالایزر، سیگنال ورودی صدا را به صورت یک نمودار به ما نشان می‌دهد؛ البته، در کنارش امکانات زیادی هم در اختیار ما قرار می‌دهد. ما در تولید یک اثر موسیقی، از چند جهت کارمان را آنالیز می‌کنیم؛ یکی از مهم‌ترین چیزهایی که باید آنالایز بکنیم، لودنس (Loudness) یا بلندی کل کار است که در مرحله‌ی مسترینگ انجام می‌شود که می‌توان به کمک Analyzer سربلند از این مرحله بیرون آمد.
در آنالایزرها استانداردهایی مثل LUFS، LKFS و … وجود دارد که برای اندازه‌گیری لودنس به کار می‌رود. از معروف‌ترین پلاگین‌های آنالایزر، می‌توان به Span Plus یا NUGEN Audio MasterCheck اشاره کرد که هردوی این‌ها در وب‌سایت آرتیست شو موجود است و با کلیک روی اسم هرکدام، می‌توانید به صفحه‌ی پلاگین مربوطه رفته و دانلود کنید.
در دوره‌های آموزشی میکس و مستر آرتیست شو نحوه‌ی کار با آنالایزرهای حرفه‌ای و محبوب را به صورت کامل و جامع یاد بگیرید. فصل اول این آموزش رایگان هست👇
دوره ی آموزش ابزارشناسی میکسینگ و مسترینگ
Frequency Spectrum به چه معناست؟
Frequency Spectrum، محدوده فرکانس‌های قابل شنیدن را نمایش می‌دهد. بسیاری از پلاگین های اکولایزر هم این امکان را دارند و محدوده فرکانسی را به صورت یک طیف رنگی نشان می‌دهند. همان‌طور که می‌دانید، محدوده شنوایی انسان، بین 20 هرتز تا 20 هزار هرتز است. این محدوده فرکانس به هفت قسمت یا باند تقسیم می‌شود که عبارت است از:
- Sub-bass (20 Hz تا 60 Hz)
- Bass (60 Hz تا 250 Hz)
- Low Midrange (250 Hz تا 500 Hz)
- Midrange (500 Hz تا 2 kHz)
- Upper Midrange (2 kHz تا 4 kHz)
- Presence (4 kHz تا 6 kHz)
- Brilliance (6 kHz تا 20 kHz)
ویدیو آموزش استفاده از آنالایزر در میکس آهنگ
اما چرا و چطور باید از اسپکتروم آنالایزرها استفاده کنیم؟ جواب این سوال را در ویدیویی که برایتان تدارک دیدیم پیدا خواهید کرد. علاوه بر آن به مقایسه‌ی دو موزیک می‌پردازیم که از لحاظ تعادل فرکانسی تفاوت دارند و سعی می‌کنیم اصلاح فرکانسی را با استفاده از آنالایزر انجام دهیم.
چگونه از Spectrum Analyzer کمک بگیریم؟
Spectrum Analyzer، در واقع آن طیف رنگی است که هم در آنالایزر و هم در پلاگین‌های مثل Fab Filter Pro Q-3 وجود دارد و محدوده فرکانسی را نشان می‌دهد. تجزیه و تحلیل پروسه‌ی میکس و مسترینگ، صرفا به کمک گوش انجام نمی‌شود و باید از چشم‌ها هم کمک گرفت؛ این‌جاست که بحث آنالیز به میان می‌آید. استفاده از آنالایزرها در این پروسه، می‌تواند به کل فرایند Mix & Mastering کمک شایانی کند.
در ادامه، می‌خواهیم به 5 روش کاربردی اشاره کنیم که در بهبود میکسینگ و مسترینگ پروژه‌تان به شما یاری می‌کنند و می‌توانند بسیاری از ایرادات پروژه را نشان دهند.
1. پیدا کردن فرکانس‌های مزاحم
در یک صدا، تقویت فرکانس‌های مختلف با اکولایزر می‌تواند به جذابیت آن بیفزاید. مثلا اگر صدای یک ساز یا سمپل، کمی تو دماغی است، می‌توان با بوست کردن ناحیه High Frequency این مشکل را رفع کرد؛ اما زمانی می‌رسد که در یک صدا، فرکانس‌های مزاحم وجود دارد و باید آن‌ها را کات (Cut) کنیم. این موضوع در مورد پیک‌ها هم صدق می‌کند؛ یعنی پیک‌های یک صدا ممکن است خیلی بلند باشند و بد شنیده شوند. با استفاده از Spectrum Analyzer ، خیلی راحت می‌توان این نواحی را شناخت و رفع کرد.
2. شناسایی نواحی Low Frequency
کنترل کردن نواحی Low Frequency از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و اگر توجه‌ای به آن نشود، کار را در مسترینگ، سخت‌تر می‌کند. برای مثال: در HiHat، ما نیازی به Low Frequency نداریم، پس باید آن را کات کنیم. اگر محیط، آکوستیک نباشد یا مانیتورینگ‌ها توان پخش نواحی بم فرکانس را نداشته باشند، ما در شنیدن این نواحی فرکانسی به مشکل بر می‌خوریم.
استفاده از اسپکتروم آنالایزر، به ما کمک می‌کند تا فرکانس‌هایی که به آن‌ها نیاز نداریم را پیدا کرده و سپس آن‌ها را کات کنیم تا در ادامه، باعث هم‌پوشانی نشوند.
3. اطمینان از تداخل فرکانسی
تداخل فرکانسی وضعیتی است که اغلب میکس‌من‌ها در پروژه‌های‌شان دچارش می‌شوند. زمانی دو یا چند ساز شبیه به هم، با فرکانس‌های مشابه، باهم نواخته شوند، باعث می‌شود پدیده‌ای به اسم تداخل فرکانسی ایجاد شود. زمانی که ما به میکس و مسترینگ مشغول هستیم، باید جایگاه هر ساز و هر صدا را مشخص بکنیم و اگر این کار به درستی انجام نشود، صدا ها به درستی شنیده نمی‌شوند.
اگر دارای اسپیکر مانیتورینگ مناسبی باشید، می‌توانید این مشکل را شناسایی و رفع کنید؛ ولی اگر نداشته باشید، باید از آنالایزرها کمک بگیرید و جایگاه درست هر ساز را در آهنگ مشخص کنید. پس از شناسایی، استفاده از سایدچین در این مرحله، می‌تواند مشکل را رفع کند.
4. بررسی بالانس بودن آهنگ
فرض کنید در حال گوش دادن به یک آهنگ هستید و متوجه می‌شوید که قسمت Bass آهنگ خیلی بلند است؛ طوری که وکال و بقیه‌ی اجزای آهنگ اصلا شنیده نمی‌شود! این به این معنی است که آهنگی که می‌شنوید، بالانس نشده و اصطلاحا، نواحی فرکانسی مختلف، با هم در تعادل نیستند.
یک آهنگ خوب و تمیز، بلندی صدای مناسبی دارد و بالانس خوبی در تمام نواحی فرکانسی آن حس می‌شود؛ در حالی که یک آهنگ بی‌کیفیت، افت‌وخیزهای عجیبی دارد و بالانس نیست. با استفاده از آنالایزر، می‌توانید به خوبی این موضوع را به صورت دیداری متوجه شوید.
همچنین، با استفاده از Analyzer، می‌توانید آهنگ خود را با رفرنس ترک مقایسه کنید. اگر در مورد Reference Track اطلاعاتی ندارید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله‌ی « رفرنس ترک چیست؟ » را مطالعه کنید.
5. اندازه‌گیری آکوستیک اتاق
یکی از استفاده‌های اسپکتروم آنالایز، در آکوستیک کردن اتاق و شنیدن پاسخ فرکانسی است. همان‌طور که می‌دانید، اتاق شما در شنیدن درست صداها هنگام میکس، تاثیر دارد و باید توجه ویژه‌ای به آن بکنید. پلاگین‌ها و نرم‌افزارهایی که در این زمینه وجود دارند که می‌توانند به شما کمک کنند. یکی از این نرم‌افزارها، نامش Smaart است و برای ویندوز و مک موجود است.
این نرم‌افزار، یک Frequency Spectrum دارد که شما را در راه رسیدن به یک آکوستیک خوب، یاری می‌کند. اگر دوست دارید در مورد آکوستیک کردن، بیشتر بدانید، مقاله‌ی « آکوستیک تریتمنت چیست؟ » می‌تواند راهنمای خوبی برای شما باشد.
توی این مقاله سعی‌مون بر این بود که کاربردهای آنالایزرها رو به صورت کامل و جامع بگیم و نشون بدیم که اون‌ها چقدر می‌تونن کمک‌حال ما توی میکس و مسترینگ باشن. اگه سوالی در این مورد دارین، حتما برامون تو قسمت کامنت‌ها بنویسین.😇
🙏خیلی ممنون از مقاله های جذابتون
عالی.مقاله هاتون واقعا عالیه حتما ادامه بدید ممنون
واقعا عالی، مفید و کاربردی بود.
سلام دوست عزیزم. خوش‌حالیم که مقاله براتون کاربردی و مفید بوده. ممنونیم که همراه ما هستید❤️
سلام وقتون بخیر این گه دوتا ساز همدیگر به اصطلاح ماسکه میکنن فقط برای کیک و بیس اتفاق میفته یعنی مثلا پیانو با ریتم گیتار اصلا تداخل فرکانسی ندارن؟ و اگر دارن چجوری میشه رفعش کرد با پنینگ؟؟
سلام امیرحسین‌جان. تداخل فرکانسی ممکنه همه جا حضور داشته باشه و فقط مربوط به کیک و بیس نیست. کلا اگه دو یا چند صدا صداشون تو یه رنج باشه و شبیه هم باشن مثل پیانو الکتریک و گیتار الکتریک و تو یه اکتاو هم باشن، احتمالش خیلی زیاده تداخل فرکانسی رخ بده. برای حل کردنش هم پنینگ میتونه تا حدی رفع کنه این مشکل رو. اکولایز کردن هم تو مواقعی میتونه حل کنه مشکل رو. یک سری تکنیک ها و نکات پیشرفته‌ای هم برای رفع تداخل فرکانسی وجود داره که در دوره ی آموزش کامل میکس و مسترینگ به اون‌ها کامل پرداختیم.