یک موسیقی خوب از لاین‌هایی تشکیل شده که علاوه بر تنظیم و کیفیت خوب صدا، جایگاه لاین‌ها هم به درستی در کنار هم چیده شده باشد. به این شکل هنگام گوش دادن به آن موسیقی، صداها را از فضاهای مختلف می‌شنویم و حس شنیدن موسیقی در یک کنسرت را در ما ایجاد می‌کند. در میکس و مسترینگ ابزارهایی داریم که می‌توانیم این کار را به راحتی انجام دهیم.
پیش نیاز این مبحث مقاله”بعد سوم میکس و مسترینگ: کنترل عرض استریویی” می‌باشد.
در این مقاله مبحاث زیر را بررسی می‌کنیم:
🔴 آشنایی با عرض استریویی
🔴 پنینگ چیست؟
🔴 پنینگ در میکس و مسترینگ
🔴 چگونه صداها را پن کنیم؟
🔴 پیشنهادهایی برای پنینگ در میکس
آشنایی با عرض استریویی
اگر دو اسپیکر مانیتورینگ داشته باشیم که هر دو یک صدا را پخش کنند، صدا به صورت مونو (تک) پخش می‌شود و هنگام شنیدن، انگار که صدا از روبه‌رو پخش می‌شود (یجورایی غیر طبیعی به نظر میاد دیگه). از طرفی اگر دو اسپیکر با هم صدا را میان طیف چپ تا راست پخش کنند، صدا به صورت استریو پخش می‌شود. به این شکل هرکدام از لاین‌های موجود در آهنگ در جایگاهی از این طیف پخش می‌شوند. به این طیف صداها عرض استریویی می‌گویند.
پنینگ چیست؟
پنینگ ابزاری در میکس و مسترینگ است که با کمک آن می‌توانیم سازها و دیگر صداهای موجود در آهنگ را در طیف استریویی (چپ تا راست اسپیکر مانیتورینگ) مشخص کنیم. پنینگ به موسیقی ما فضا می‌دهد. فضا در موسیقی باعث می‌شود لاین‌ها با هم نجنگند و هرکدام در جایگاه مناسب خود صدایی شفاف داشته باشند. استفاده‌ی درست از پنینگ نیاز به تجربه‌ی زیادی دارد. باید آهنگ‌های زیادی گوش کنیم و به تک تک صداها توجه کنیم.
پنینگ در میکس و مسترینگ
نحوه‌ی پن کردن صداها در آهنگ تفاوت یک میکس ضعیف و یک میکس تمیز را رقم می‌زند؛ چرا که پنینگ روی نحوه‌ی شنیده شدن تمام سازها و صداها تاثیرگذار است. همینطور روی سولید یا لوز بودن و همینطور عریض بودن میکس تاثیر می‌گذارد. حتی هنگامی که آهنگمان را از حالت استریو به کانال مونو می‌بریم و گوش می‌دهیم، یک پنینگ خوب تاثیر زیادی در بهتر شنیده شدن صداها دارد.
هندزفری‌هاتونو بذارین و ویدیو زیر رو ببینین تا پن شدن صداها به چپ و راست رو تجربه کنین
چگونه صداها را پن کنیم؟
کار کردن با پنینگ بسیار ساده‌ست؛ اما چگونگی انجام آن نیاز به تجربه و تمرین زیادی دارد. اگر خودمان را در فضای سوئیت اسپات بین اسپیکرها تصور کنیم، با استفاده از کنترل پنینگ می‌توانیم با ناب‌هایی (Knob) که برای هر لاین در میکس داریم، صداها را در این طیف جاگذاری کنیم.
این ناب‌ها در حالت دیفالت در مرکز قرار دارند. حال ما هر لاینی که بخواهیم به گوشه‌های طیف عرضی صدا منتقل کنیم، ناب را به سمت چپ یا راست می‌چرخانیم یا به عبارتی پن می‌کنیم. همانطور که گفتم، کار کردن با آن بسیار ساده‌ست.
حتما هندزفری یا هدفونتون رو بذارین و بعد ویدیو رو ببینین
پیشنهادهایی برای پنینگ در میکس
در ابتدا شروع کنید و لاین‌ها را به کاملا به چپ و راست و مرکز پن کنید. نترسید از این که شاید زیاد این کار را انجام می‌دهید. بعد از مدتی تمرین و آزمون و خطا، استفاده‌ی درست از پنینگ را یاد می‌گیرید؛ شک نکنید!
اما صرفا برای شما چند مثال از این که معمولا لاین‌ها چگونه پن می‌شوند می‌زنیم تا تجربه‌ای از نحوه‌ی پنینگ به دست بیاورید؛ البته این دلیل نمی‌شه که خودتون راه‌های جدید رو امتحان نکنید.
لاین‌هایی که باید در مرکز قرار بگیرند
خب همانطور که می‌دانیم، صدای وکال یا خواننده در اکثر اوقات در مرکز استریو قرار می‌گیرد. غیر از آن معمولا لاین‌هایی که فرکانس بم دارند هم در مرکز قرار می‌گیرند. مثل لاین بیس و لاین‌های درامز مانند کیک و اسنیر. در نرم افزارهای میزبان مرکز با C یا صفر نشان داده می‌شود. این لاین‌ها ساختمان اصلی آهنگ ما را تشکیل می‌دهد. اما برای فضاسازی در طیف استریو به سراغ پن کردن لاین‌های دیگر می‌رویم.
فضاسازی در استریو
باید به این نکته توجه کنیم که ذهن ما به صداهایی که از مرکز می‌آیند و صداهایی که کاملا از چپ یا راست می‌آیند توجه بیشتری می‌کند و در درجه اول گوش‌های ما آن موقعیت‌های صدا را می‌شنود و فضاهای بین این سه نقطه کمتر مورد توجه قرار می‌گیرند. با توجه به این نکته به پن کردن لاین‌ها ادامه می‌دهیم.
نکاتی که هنگام پن کردن باید به آن توجه کنیم:
دابل ترک گیتار:
اگر در آهنگ خود مثلا دابل ترک گیتار داریم، یعنی یک قسمت از گیتار را دو بار ضبط کردیم، با پن کردن یک قسمت به کاملا چپ و دیگری به کاملا راست، فضای گسترده‌تری در میکس خود به وجود می‌آوریم.
پنینگ تعارفی:
اگر در آهنگ خود دو لاین داریم که تقریبا محدوده‌ی فرکانسی شبیه به هم دارند (مثلا گیتار و کیبورد)، باید سعی کنیم آن‌ها را در خلاف جهت یکدیگر پن کنیم. این بار لازم نیست کامل به چپ یا راست پن کنیم؛ فرضا گیتار را مایل به چپ و کیبورد را مایل به راست پن می‌کنیم. به این شکل میکس آهنگ ما به بالانس و تعادل می‌رسد و از طرفی شنونده هنگام گوش دادن به آهنگ همه‌ی صداها را از یک طرف نمی‌شنود.
اسنیر وسط باشد یا نه؟
قرار دادن اسنیر در وسط طیف استریو می‌تواند باعث پانچی بودن آن شود. اما اگر به آرامی آن را به چپ یا راست پن کنیم، باعث می‌شود شنونده هم روی صدای وکال و کیک تمرکز بیشتری داشته باشد.
در کانال مونو چک کنید
برای اطمینان حاصل کردن از این که صداهای زیادی را در میکس خود از دست نمی‌دهیم (یعنی خوب شنیده نشن) در کانال مونو هم آهنگ خود را با دقت گوش می‌دهیم و چک می‌کنیم.
میکس خود را با هدفون چک کنید
برای این‌که مطمئن شویم میکس آهنگ ما خیلی از هم گسیخته نباشد، حتما باید با هدفون هم با دقت گوش دهیم. ممکن است اسپیکر مانیتورینگ خیلی خوبی داشته باشید، اما از آنجایی که با هدفون گوش چپ ما صدای چپ را می‌شنود و گوش راست ما صدای راست را، می‌توانیم بهتر پنینگ صداها را بررسی کنیم. از طرفی باید درنظر بگیریم خیلی از شنونده‌های ما آهنگ را با هدفون گوش می‌دهند.
پنینگ یک ابزار فوق‌العاده کاربردیه و باید مدام گوش بدیم و تمرین کنیم تا تو استفاده ازش استاد بشیم. شما چه روش‌هایی برای پن کردن صداها تو میکستون دارین؟ زیر همین پست بگین تا از هم یاد بگیریم
دیدگاه‌ها