آهنگسازی چیست؟ فرق آهنگساز و تنظیم کننده چیست؟

آهنگسازی و تنظیم، قطعا مهم‌ترین و تاثیرگذارترین بخش‌های ساخت یک آهنگ هستند، چراکه تمام داستان آهنگ در این مراحل رقم می‌خورد و مو‌به‌مو جزئیات آن ساخته و پرداخته می‌شود. هرچند که نقش آهنگساز و تنظیم کننده باهم تفاوت دارد، اما از آن‌جایی که این نقش‌ها هنگام ساخت یک آهنگ به هم نزدیک هستند، در بازار موسیقی ایران و مارکت جهانی تعریف‌های متفاوتی از آن‌ها وجود دارد و سوال بسیاری از شما این است که اصلا آهنگسازی چیست؟ به چه کسی می‌گوییم آهنگساز؟ تنظیم آهنگ یعنی چه؟ فرق آهنگساز و تنظیم کننده چیست؟ پرودیوسر به چه کسی می‌گویند؟ و سوالات بسیار دیگر، که قصد داریم در ادامه این مقاله به‌طور تخصصی و مفصل درباره آن‌ها صحبت کنیم. پس تا انتهای این مطلب همراه ما باشید تا نقش این هنرمندان در ساخت یک اثر موسیقی را کامل بشناسیم.

پیش نیاز از این مقاله برای این که یک آشنایی کلی با نقش‌های تولید اثر موسیقی داشته باشید: مراحل ساخت یک آهنگ از ابتدا تا انتها

آهنگسازی چیست؟

آهنگسازی یکی از مهم‌ترین مراحل ساخت یک آهنگ است و در این مرحله ساختمان اصلی آهنگ شکل می‌گیرد. اگر به واژه آهنگسازی نگاه کنیم از ترکیب آهنگ + سازی ساخته شده است و معنی ساختن آهنگ را می‌دهد. درواقع وقتی یک قطعه موسیقایی تبدیل به یک آهنگ می‌شود که آهنگسازی شده باشد. انتخاب آکورد‌ها، ساخت ملودی‌های اصلی آهنگ، هارمونی، چیدمان آهنگ، قرار دادن شعر بر روی موسیقی، فضاسازی و… از جمله وظایف اصلی آهنگساز به‌شمار می‌رود. اما آیا یک آهنگساز، آهنگ را خود به تنهایی می‌سازد؟ بله می‌تواند این کار را انجام دهد، اما در بازار موسیقی امروز این مورد خیلی رایج نیست. بر خلاف باور عمومی آهنگسازی تمام ماجرای ساخت یک آهنگ نیست و معمولا عوامل زیادی مانند تنظیم کننده، مهندس ضبط، مهدنس میکس و مسترینگ و … در کامل کردن یک اثر موسیقی نقش دارند که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.

آهنگساز کیست؟

اگر واژه‌ی آهنگساز را در آلبوم‌ها و ترک‌های موسیقی ایرانی دیده باشید، احتمالا این سوال برایتان پیش آمده است که آهنگساز کیست؟ معمولا منظورمان از آهنگساز هنرمندی است که نقش ملودی‌سرا و پایه‌ریزی اصلی موسیقی را برعهده دارد. همان‌طور که می‌دانید هسته‌ی یک موسیقی با ساخت ملودی و چرخش آکوردی آن شکل می‌گیرد که معمولا توسط آهنگساز ساخته می‌شود و در ادامه با صداها و سازهای دیگر و صدای خواننده کامل‌تر می‌شود. پس وقتی در کاور یک آهنگ نوشته شده است (آهنگساز: آقا یا خانم فلانی) معمولا وظیفه‌ی وی ساختن هسته اصلی آهنگ و قراردادن ترانه بر روی آن بوده است.

سانگ‌ رایتر کیست؟

اما در مارکت موسیقی جهانی به چه کسی آهنگساز می‌گوییم؟ دسته‌ای از هنرمندان هستند که علاوه بر ساختن ملودی و هسته اصلی آهنگ، ترانه‌ یا لیریک آنرا هم می‌نویسند که به آن‌‌ها سانگ‌رایتر (Song Writer) می‌گویند. می‌توان گفت به این دسته از هنرمندان آهنگساز می‌گوییم. اما در کل این فکر که آهنگساز همه‌ی مراحل ساخت یک آهنگ را به تنهایی انجام می‌دهد را باید از ذهن خود بیرون کنیم. درست مانند یک فیلم که بازیگر نقش اول و کارگردان بیشترین سهم از توجه را به خود جلب می‌کنند، در آثار موسیقی نیز به همین شکل است و نقش‌های خواننده و سانگ رایتر بیشترین توجه را به خود جلب می‌کنند چرا که موسیقی نیز در آخر به نام آن‌ها منتشر می‌شود. پس به عنوان نتیجه گیری می‌توان گفت در مارکت جهانی به سانگ‌رایترها آهنگساز می‌گویند.

وظایف آهنگساز چیست؟

با یادآوری دوباره این موضوع که آهنگساز تمام مراحل ساخت یک آهنگ را انجام نمی‌دهد برویم تا با وظایف یک آهنگساز بیشتر آشنا شویم. همان‌طور که گفتیم آهنگساز ایده اولیه و هسته‌ی اصلی موسیقی را می‌سازد. منظور ما از هسته‌ی اصلی موسیقی ساختار آهنگ، ملودی، جاگذاری شعر بر روی موسیقی و ریتم آهنگ است. یک آهنگساز باید به خوبی با تئوری موسیقی و درنتیجه با ملودی‌های مختلف و چینش نت‌ها آشنا باشد. آهنگساز باید سبک‌های مختلف موسیقی را به خوبی بشناسد و محدودیت استفاده از سازها و صدای خواننده را در آهنگ خود بداند. نواختن یک ساز مثل گیتار یا پیانو برای آهنگساز تقریبا ضروری‌ست چرا که باید ایده‌های خود را روی آن‌ها پیاده کند. یک آهنگساز باید سلیقه خوبی داشته باشد و بتواند به بهترین شکل ممکن از منابعی که در اختیار دارد استفاده کند. معمولا آهنگساز باید تا حدی با شعر و ترانه و همچنین نحوه ترکیب شعر و موسیقی آشنایی داشته باشد. و یک نکته بسیار مهم: آهنگساز باید موسیقی زیادی گوش کند و بخش‌های مختلف آن‌ها را به خوبی تحلیل کند.

ویژگی‌های آهنگساز:

• سبک های موسیقی را می‌شناسد (راک، پاپ و …)
• سلیقه‌ای خوب و گوشی قوی دارد
• با ملودی‌ها و هارمونی‌ها، ریتم و ساختار موسیقی آشناست
• امکانات و محدودیت‌های سازهای مختلف و همین‌طور صدای خواننده را می‌داند
• با تئوری موسیقی آشناست
• تا حدی شعر و ترانه را می‌شناسد
• خلاق و ایده‌پرداز است

همان‌طور که پیش‌تر و در مقاله‌ی “مراحل ساخت آهنگ از ابتدا تا انتها” گفتیم، ایده‌ی اولیه‌ و هسته‌ی اصلیِ یک آهنگ معمولا با ملودی‌ای که درمی‌آوریم شروع می‌شود. در مارکت جهانیِ موسیقی، آهنگساز ملودی را به همراه ریتم روی یک سازِ آکوردمحور می‌سازد، نت‌های اصلی آهنگ و هماهنگی شعر و موسیقی را مشخص می‌کند و نقش او به عنوان آهنگساز می‌تواند در همین نقطه به پایان برسد. درست است! گاهی اوقات افراد نقش آهنگساز و تنظیم‌کننده یا آهنگساز و پرودیوسر را اشتباه می‌گیرند. آهنگساز معمولا هنرمندی است که ساختمان اصلی یک آهنگ را می‌سازد. حال این‌که خود آهنگساز در نقش تنظیم کننده و طراح صدا یا شاید هم مهندس میکس و مسترینگ وارد شود، مبحث جدایی است.

تنظیم‌کننده آهنگ کیست و چه کاری انجام می‌دهد؟

حال ممکن است این سوال برایتان پیش آمده باشد که پس تنظیم کننده آهنگ کیست؟ و چه وظایفی دارد؟ یکی دیگر از نقش‌های بسیار مهم در ساخت آهنگ، تنظیم کننده یا Arranger است. درست مانند آهنگساز نام تنظیم کننده را نیز در کاور آهنگ‌ها زیاد دیده‌ایم و گاها آهنگساز و تنظیم کننده آهنگ، یک نفر است. اما نقش تنظیم‌ کننده موسیقی در ساخت یک اثر چیست؟ اگر بخواهیم در یک جمله بگوییم: آهنگساز ستون خانه را می‌سازد، و سپس تنظیم کننده آن‌را به یک خانه‌ی زیبا تبدیل می‌کند. تنظیم کننده هنرمندی است که هسته‌ی اصلی آهنگ را از آهنگساز می‌گیرد و آن را به اثری تقریبا کامل تبدیل می‌کند. تنظیم کننده‌های موسیقی تسلط بیشتری در کامل‌کردن یک آهنگ دارند؛ چرا که سازهای موسیقی را به خوبی می‌شناسند، به تئوری موسیقی کاملا مسلط هستند و با نرم افزارها و پلاگین‌های آهنگسازی به خوبی آشنایی دارند. بنابراین با دانش و امکانات خود سازها و صداهای مختلف را به آهنگ اضافه می‌کنند تا به یک موسیقی نسبتا کامل برسیم.

تنظیم آهنگ چیست؟

برای مثال من به عنوان آهنگساز یک ایده به ذهنم می‌رسد و ملودی یا آکوردهای آن‌را روی گیتار یا پیانو می‌سازم، سپس ملودی وکال یا صدای خواننده را درمی‌آورم و این ایده را برای تنظیم کننده می‌فرستم. تنظیم کننده آن را می‌شنود و با تسلط و شناختی که از سبک‌های موسیقی و انواع سازها و صداها دارد کم کم بخش‌های مختلفی را به آن اضافه می‌کند تا تبدیل به یک آهنگ کامل شود. اینکه فضای آهنگ تم ایرانی داشته باشد یا نه، از چه ساز‌هایی استفاده شود؟ از سازهای الکترونیک استفاده شود یا آکوستیک؟ یا ترکیب آن‌ها؟ کجا نیاز به تک‌نوازی دارد؟ تمپوی آهنگ چقدر باشد؟ چگونه شروع شود؟ چگونه به پایان برسد؟ و و و … از وظایف اصلی یک تنظیم‌ کننده است تا درنهایت آهنگ به‌صورت کامل شکل بگیرد. می‌بینیم که نقش تنظیم کننده در زیبایی یک اثر بسیار پررنگ است.

لازم به ذکر است که نقش تنظیم کننده در موسیقی ایران و مارکت جهانی تفاوتی ندارد.

ویژگی‌های تنظیم‌ کننده:

• بر تئوری موسیقی تسلط دارد
• سلیقه‌ای خوب و گوشی قوی دارد
• سازها و سبک‌های مختلف را به خوبی می‌شناسد
• با قوائد ساخت موسیقی کاملا آشناست
• بر نرم‌افزارهای آهنگسازی و پلاگین‌ها تسلط دارد
• با ضبط سازها و صداها آشنایی دارد
• گاها تصحیلات دانشگاهی دارد

فرق آهنگساز و تنظیم کننده چیست؟

در واقع سوال مهم و اساسی ما فرق آهنگساز و تنظیم‌کننده بود که با توضیحات بالا می‌خواستیم به این سوال برسیم. همان‌طور که قبلا گفتیم، به احتمال زیاد در کاور آهنگ‌ها، اسم آهنگساز و تنظیم کننده را دیده‌اید. کارهای این دو هنرمند هنگام ساخت یک آهنگ، گاها با هم تداخل می‌کند؛ چرا که نقش آ‌ن‌ها به هم نزدیک است. حتی می‌بینیم که بیشتر آهنگسازها، کارهای مربوط به تنظیم را هم خودشان انجام می‌دهند. اما تفاوت اصلی همان‌طور که در توضیحات مربوط به هر نقش گفتیم، این است که آهنگساز هسته‌ی اصلی آهنگ مانند ملودی و آکوردهای روی یک ساز را می‌سازد و تقریبا ژانر اصلی موسیقی را تعیین می‌کند؛ پس این‌که چه سازهایی در ادامه به آن اضافه شود، کجاها نیاز به تک‌نوازی باشد، شروع و پایان آهنگ چگونه باشد و … را نقش آهنگساز تعیین نمی‌کند؛ بلکه این موارد از وظایف تنظیم‌کننده است.

پرودیوسر کیست و چه کاری انجام می‌دهد؟

پرودیوسر که به انگلیسی معنی تولید کننده را می‌دهد، هنرمندی است که توانایی تولید یک آهنگ کامل را دارد. پرودیوسینگ آهنگ را می‌توانیم از دو زاویه ببینیم اما خب کاری که او درنهایت انجام می‌دهد، تکمیل یک آهنگ است. ابتدا یکبار دیگر مرور کنیم که مراحل اصلی ساخت یک آهنگ کدام هستند؟ آهنگسازی، تنظیم، ضبط، طراحی صدا، میکس و مسترینگ.

زاویه اول: یک پرودیوسر با نتورک خوبی که دارد به عنوان یک تهیه کننده ظاهر می‌شود و با همکاری هنرمندان دیگر مراحل ساخت یک آهنگ را تکمیل می‌کند و یک آهنگ کامل انتشار می‌کند. پس آنجا که سوال ایجاد شده بود که در کاور آهنگ‌ها در مارکت جهانی نقش چه کسی به جای آهنگساز و تنظیم کننده نوشته می‌شود (خواننده که سر جای خودشه) باید بگوییم که نقش پرودیوسر نوشته می‌شود. نام پرودیوسر به عنوان تهیه کننده اثر در کاور آ]نگ‌ها در مارکت جهانی ثبت می‌شود.

زاویه دوم: امروزه با روی کار آمدن پلاگین‌ها و نرم‌افزارهای پیشرفته آهنگسازی یک هنرمند خود به تنهایی می‌تواند یک آهنگ کامل بسازد. چرا که می‌تواند ملودی را خلق کند، آن را در نرم‌افزار آهنگسازی خود با استفاده از پلاگین‌های سازهای موسیقی مثل گیتار و پیانو و دیگر سازها تکمیل کند (شاید بگید اون که نوازنده نیست! درسته ولی با دانش تئوری و تجربه موسیقی و راحتی کار با نرم افزارها می‌تونه ساز هم بزنه) و با ضبط و میکس و مستر آن خود یک موسیقی کامل بسازد. این همان کاری است که اکثر هنرجویان قصد انجام آن را دارند ولی آن را با واژه آهنگسازی اشتباه می‌گیرند (خود ما هم مجبور به استفاده از این واژه هستیم چرا که به این شکل جا افتاده اما سعی داریم در لابه‌لای مقاله‌ها و آموزش‌ها به این نکته اشاره کنیم).

ویژگی‌های پرودیوسر:

• با قواعد ساخت یک آهنگ آشناست
• نرم‌افزارها و پلاگین‌ها را می‌شناسد
• روابط خوبی با موزیسین‌ها و دیگر هنرمندان حوضه‌ی موسیقی دارد
• ویژگی‌های یک آهنگ خوب را می‌شناسد

برای آشنایی کامل با پرودیوسینگ و درآمد آن، کافیست روی لینک زیر کلیک کنید. 👇
موزیک پرودوسر (Music Producer) کیست و چه کاری انجام می‌ دهد؟

فرق بین آهنگساز و پرودیوسر چیست؟

خیلی از دوستانی که از ما می‌پرسند “چطور آهنگسازی یاد بگیریم؟” درواقع دنبال این هستند که یک آهنگ را به تنهایی بسازند و کامل کنند. یعنی می‌خواهند یک آهنگ را به طور کامل پرودیوس کنند. با تعاریفی که در بالا از آهنگساز و پرودیسر داشتیم، حال با تفاوتشان آشنا شدیم. آهنگساز معمولا فقط وظیفه‌ی ساخت اسکلت و هسته‌ی اصلی آهنگ را دارد و معمولا با یک ساز آشنایی کامل دارد؛ پس آهنگساز ملودی درمی‌آورد، ریتم را مشخص می‌کند، گاها ترانه‌ی آهنگ را می‌نویسد. اما پرودیوسر هنرمندی است که با تسلط بر نرم‌افزارها و پلاگین‌ها به تنهایی می‌تواند یک آهنگ را کامل کند (نه که نتونه ساز آکوستیک بزنه، بیشتر تسلطش رو نرم‌افزاره).

در دوره آموزش آهنگسازی و تنظیم آرتیست شو از ابتدا تمام نیازهایی که برای ساخت یک آهنگ دارین رو همراه با یک پروژه صفر تا صد آموزش دادیم. برای احترام به تصمیم شما قسمت‌های ابتدایی این دوره 25 ساعته رایگان قرار گرفته! روی لینک زیر کلیک کن 👇
آموزش صفر تا صد آهنگسازی و تنظیم

یبار دیگه مرور کنیم، آهنگساز ملودی و آکورد اصلی رو درمیاره، تنظیم‌کننده همون ملودی اصلی رو با اضافه کردن صداها و سازهای دیگه تبدیل به یک اثر تقریبا کامل می‌کنه و پرودیسور خودش توانایی تکمیل یک آهنگ رو داره.

در ادامه هنرمندای دیگه مانند طراح صدا و مهندس ضبط صدا و میکس و مستر هم وظایفی دارن که در مقاله‌ی ساخت یک اثر موسیقی دربارش توضیح دادیم. مرسی که همراه ما بودین و خوشحال می‌شیم نظراتون رو زیر پست ببینیم. برای شما علاقه‌مندان به موسیقی یک دوره آماده کردیم که پیش نیازهای ورود به دنیای آهنگسازی و تنظیم رو توضیح دادیم ازتون دعوت می‌کنم این ویدیو رو ببینین “شروع آهنگسازی رایگان” 💜

اگر می‌خواهید آهنگساز شوید روی مقاله زیر کلیک کنید. لطفا بعد از پایان این مقاله این کار را انجام دهید.
مراحل آهنگسازی و تنظیم