راهنمای خرید میدی کنترلر (میدی کیبورد) برای استودیو

حتما درباره میدی‌ کنترلر یا میدی کیبورد‌ها شنیده‌اید. این ابزار امروزه به عضوی جدانشدنی از محیط کار استودیویی تبدیل شده‌اند. میدی کنترلر هنگام فرآیند آهنگسازی و تنظیم، حکم آچاری همه‌کاره را دارد. پلی بین شما و نرم‌افزار‌های تولید موسیقی که ایده‌های کوچک را تبدیل به صداهای واقعی و حرفه‌ای می‌کنند. با میدی کنترلر می‌توانید بجای تقریبا تمام ساز‌هایی که می‌شناسید، نوازندگی کنید. از درامز و بیت گرفته تا پیانو، کیبورد، ساز‌های زهی و حتی گیتار الکتریک و بیس! اما این ابزار چیست؟ کدام نیاز ما را برطرف می‌کند و کدام میدی کیبورد برای کارمان مناسب است؟ با آرتیست‌ شو در این مقاله‌ی راهنما همراه باشید.

میدی کنترلر چیست؟

کلمه‌ی MIDI مخفف رابط دیجیتال ساز‌های موسیقایی (Musical Instrument Digital Interface) است. دستگاه میدی کنترلر در دهه 80 میلادی و جهت راحت‌تر شدن اجراهای زنده موسیقی‌دان‌های الکترونیک ارتقا یافت. هدف از این کار این بود که موزیسین بتواند با استفاده از فقط یک کیبورد، به تمام سینتی‌سایزر‌های اجرای خود دسترسی آنی داشته باشد. معمولا میدی کیبورد‌ها دستگاهی با کلاویه‌هایی شبیه پیانو یا سینتی‌سایزر هستند که در کنار آن تعدادی کنترلر، ناب، پد و اسلاید تئبیه شده‌است. دقت کنید که اکثر میدی کنترلرها از خود هیچ صدایی ندارند و حتما باید به نرم‌افزار کامپیوتری یا سازی مانند سینتی‌ سایزر وصل باشند تا رابط ایجاد صدای آن‌ها شوند.

آیا خرید میدی کیبورد اولویت من است؟

“آیا به ساز مجازی احتیاج دارم؟” جواب اکثر موزیسین‌ها بله است. اما برای مثال در موسیقی سنتی یا موسیقی‌های تماما آکوستیک، احتیاج به داشتن میدی کیبورد به پایین‌ترین مقدار خود می‌رسد.
همان‌طور که می‌دانید، میدی‌های مختلف با تعداد کلاویه‌ها و پد‌ها و کلید‌های کنترل متفاوت موجود است. هر چقدر می‌خواهید در هنگام اجرا مانند سینتی‌سایزر تغییرات لحظه‌ای (اتومیشن) بیشتری ایجاد کنید، کلید‌های کنترل بیشتر به کارتان می‌آیند. پد‌ها طبیعتا بیشتر برای نواختن بیت و درامز استفاده می‌شوند اما از آن‌ها برای نواختن سمپل و لوپ‌های کوتاه نیز می‌توانید استفاده کنید.

میدی‌ کنترلر چند اکتاو بخرم؟

اکثر میدی کنترلر‌ها دارای کلاویه‌هایی شبیه پیانو هستند تا بتوانید با این کلید‌ها سازهای مختلف را با حالتی زنده اجرا کنید. اگر می‌خواهید رنج بالایی از نت‌ها را به صورت همزمان روی میدی کنترلر خود داشته باشید، باید دستگاهی با چهار (49 Key) یا پنج اکتاو (61 Key) بخرید. به این صورت می‌توانید از نت‌های بیس تا نت‌های زیر را به صورت اجرای زنده بنوازید.
اما اگر قصد نواختن پیانویی ندارید، یا آهنگتان در سبکی نیست که نیاز به نواختن پیانو یا سینت در لحظه باشد، می‌توانید به یک (13 Key)، دو (25 Key) یا سه اکتاو (37 Key) هم بسنده کنید. یادتان باشد، همیشه می‌توان میزان بم یا زیر بودن اکتاو‌ها را تغییر داد، پس برای آهنگسازی و ساخت بیت ترپ، الکترونیک، لوفای و … گاهی دو اکتاو هم تمام کار را انجام می‌دهد. حتی اگر قصد نواختن ساز ملودیک ندارید، برای ساختن بیت و لوپ می‌توانید میدی کنترلری بدون کلاویه پیانویی بخرید! در تصویر زیر میدی کنترلری بدون کلاویه می‌بینید:

اکشن کلاویه چیست و به دنبال چه نوع اکشنی باشم؟

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های هر میدی کنترلر، نوع اکشن کلاویه است. منظورمان از اکشن، طریقه‌ی عملکرد کلاویه در مقابل لمس شماست. در واقع اکشن، نوع واکنش کلید به نواختن است. نادیده‌گرفتن راحتی دستمان و عدم تطبیق نوع اکشن با سبکمان می‌تواند در فرایند خلاقیت در آهنگسازی و تنظیم و نواختن زنده تاثیر منفی بگذارد.
به طور معمول می‌توان سه نوع اکشن روی میدی کنترلرهای مختلف یافت:

• Synth Action (اکشن سینتی‌ سایزری)

این نوع شایع‌ترین نوع اکشن بین میدی کنترلرهاست. به این اکشن اکشن سبک هم می‌گوییم. شبیه اُرگ‌های الکترونیک. این نوع کلاویه به راحتی و سریع قابل ضربه‌زدن است و سریعا به پوزیشن اولیه خود برمی‌گردد. این برای نوازندگان سبک پاپ، راک یا الکترونیک می‌تواند گزینه‌ی مناسبی باشد چرا که قابلیت سریع نواختن بدون تسلط و تمرین بالا را به نوازنده می‌دهد. به طور کلی اگر پیانیست حرفه‌ای نیستید، مثلا برای گیتاریستی که می‌خواهد روی آهنگش پیانو یا پد یا … بنوازد، معقول‌ترین گزینه، سینت اکشن است.

• Weighted Hammer Action (اکشن سنگین پیانویی)

اگر پیانو زده باشید با این حس آشنایی دارید. این نوع اکشن را روی میدی کیبوردهای 88 کلیدی می‌توان یافت که به طور خاص برای ایجاد احساس نواختن پیانو ساخته می‌شوند. کلاویه‌ها با سنگینی و عمق به پایین می‌روند و به حالتی چکشی به بالا پرتاب می‌شوند. اما شرکت‌های تولید کننده به سختی این کار را شبیه‌سازی می‌کنند چرا که میدی کیبورد سیم و چکش پیانو را ندارد. اگر می‌خواهید “پیانو” بنوازید و یا ساختار موسیقی شما حول محور نوازندگی پیانو می‌چرخد، اکشن سنگین و چکشی مناسب کارتان است.

• Semi-weighted Action (اکشن نیمه سنگین)

نیمه-سنگین، همان‌طور که از نامش پیداست، چیزیست میان اکشن سبک سینتی‌سایزر و اکشن پیانو. از اکشن سبک، کمی مقاومت بیشتری در مقابل لمس دست نشان می‌دهد و کمی هم دیرتر برمی‌گردد. برای نوازندگان و پرودیوسرهای سبک‌های عامه این نوع اکشن می‌تواند “حس نواختن” بیشتری نسبت به اکشن سبک ایجاد کند اما شاید در سرعت و نرمی به پای اکشن سبک نرسد.

Aftertouch (افترتاچ) چیست و آیا ضروریست؟

افتر تاچ یک گزینه‌ی اضافی و جذاب برای اعمال افکت بر روی نت، با استفاده از فشار انگشت است. فرض کنید مشغول نواختن سینت هستید. اگر میدی کنترلر شما قابلیت Aftertouch روی کلاویه‌ها را داشته باشد، می‌توانید با کمی فشار بیشتر در پایان کشش نت، ویبره یا افکت دیگری به آن اضافه کنید. این قابلیت در پدهای برخی میدی کنترلرها هم وجود دارد. با فشاری بیش از حد روی پد، افکتی که از قبل تعیین کردید روی صدا اعمال می‌شود.
اما آیا Aftertouch ضروریست؟ احتمالا نه. اگر وسع مالی برای خرید میدی کنترلری با این قابلیت ندارید، می‌توانید این افکت را از طریق پیچ بند کناری میدی کیبورد ایجاد کنید. بعدا از روی نرم افزار میزبان نیز این کار را می‌توانید انجام دهید اما با افترتاچ طبیعتا این کار هم آسان‌تر و هم تحت کنترل بیشتری است.

پد، ناب ها و فیدرها

پد به مربع‌های رنگی کنار کیبورد می‌گوییم که به نوعی نقش همان کلاویه‌ی پیانو را دارند، اما بیشتر برای سازهای کوبه‌ای کاربرد دارند. بر روی هر پد می‌توانید یه سمپل یا قسمتی از درامز را قرار دهید و شروع به نواختن کنید. کار پدها به همین‌جا خلاصه نمی‌شود و می‌توان لوپ‌های مختلف را روی آن قرار داد و کار را فراتر برد. اگر درامز را زنده می‌نوازید، یا با کلاویه‌ها می‌نوازید، نیاز به پد ندارید.
به این امکانات می‌توان فیدر‌ها (Fader) و ناب‌های (Knob) بیشتر هم استفاده کرد که تجربه‌ی نواختن سینت را به نوازنده می‌دهد. تمام این امکانات قابلیت برنامه‌ریزی دارند تا دقیقا افکت مورد نظرتان را کنترل کنند. بنابراین تعداد محدود ناب یا فیدر به معنای تعداد محدود افکت قابل تغییر نیست، بلکه در زمان نواختن تعداد کمتری را می‌توانید در لحظه ست (Set) کرده و کنترل کنید.

چه میدی کیبوردی مناسب کار من است؟

نحوه‌ی انتخاب میدی کنترلر مناسب، ارتباط مستقیمی با سبک موسیقی شما و شیوه‌ی کار و همین‌طور امکانات استودیویی‌تان دارد. برای نواختن پیانویی طبیعتا حداقل به میدی چهار اکتاوه احتیاج دارید اما برای نواختن درامز و سینت و موسیقی الکترونیک می‌توان از میدی‌های کوچک‌تر بیشترین استفاده را برد. اگر پیانیست هستید و نزدیک‌ترین حس به پیانو را می‌خواهید، باید میدی 61 یا 88 کلاویه‌ای، ترجیحا با اکشن Weighted Hammer بخرید. اگر کار پاپ یا راک می‌کنید، از خرید میدی کنترلری چهار یا پنج اکتاو احساس رضایت خواهید کرد.
به طور کلی هدف استفاده از میدی کنترلر، نواختن ساز‌های مجازی است. اکثر ما در ابتدا فکر می‌کنیم حتما به یک میدی‌ کنترلر با تعداد اکتاو زیاد و کلید‌های بسیار احتیاج داریم. اما همیشه این‌طور نیست. امیدواریم با شناخت جزییات میدی کنترلرها انتخابی بهینه انجام دهید، آن هم در این وضع اقتصادی. (چشمک)

همراهای عزیز آرتیست شو امیدواریم که این مقاله براتون مفید بوده باشه. اگه میدی کنترلر دارین حتما الان با تجربه‌ی بیشتری میتونین ساز بعدیتون رو انتخاب کنین. اگه هم قصد خریدن این آچار فرانسه‌ی خفن رو دارین امیدواریم این مقاله راهنمایی باشه که با شناخت نیازهاتون، دستگاهی بخرین که نه تووی کار جا بذارتتون و نه هزینه‌ی گزافی کنین. 🥰